Дмитриевка ауылдық кітапханасы “Үкілі Ыбырай Сандыбайұлы – ақын-импровизатор” атты “Ғибратты ғұмыр” рубрикасы аясында таныстыру сағатын өткізді. Ол 1860 жылы Көкшетау облысы, Володарский ауданында дүниеге келген. Үкілі Ыбырай – халық композиторы, белгілі әнші-тенор, қазақтың халық сазгері, классикалық халық музыкасының ірі өкілдерінің бірі.

Үкілі Ыбырай Сандыбайұлы.

1856 – 1932.

1856 жылы Көкшетау өңірінде дүниеге келген.

Әкесі Сандыбай ұсталықпен күн көрген шағын шаруалы адам болған. Әйтсе де баласының оқу іздеуіне, өнер қууны кедергі жасамаған. Ыбырай жастайынан молдадан оқып хат таниды. Кейбір деректер бойынша, оған он сегіз жасынан бастап өнер дарып, әншілікке, ақындыққа ден қойыпты. Қолына түскен алуан түрлі кітаптарды оқып, қисса – хикаяларға қатты құмартады. Көптеген дастандарды жатқа айтатын болады. Бозбала шағына дейін Ыбырай ата – анасының шаруашылығына қарайласып, өз ауылында болады. Он жеті жасқа келгенде, табиғат берген ерекше қасиет, өнерге деген құштарлық оны атқа мінгізіп, сал – серілік жолға түсіреді. Ақынның жастық шақ, махаббат жайындағы ән – өлендері ерекше бір сырлы сезімге толы. Ыбырайдың қаламынан сұлу ырғағты, жаңа үнді, терең мазмұнды лирикалық өлендер туды. Ыбырай - сұлулық, ғашықтық сезімдерді тамаша жырлаған ақын. Ыбырайдың жастық шақ, махаббат тақырыбындағы осы тәрізді лирикалық туындыларында жастардың бойындағы алабұлтқан ыстық құштарлық та, бозбаланың күйіп – жанған ыстық сезімі де, қуанышқа толы жарқын сәттер мен терең трагедиялық сыр, күйлер де мол кездеседі. Жасы ұлғайып, ел ағасы атанған шағында Ыбырай заман туралы, өмір жайлы терең толғаныстарға толы философиялық туындылар жазады. Ол заңды да. Өйткені Ыбырай секілді көкірек көзі ояу да сергек талантты тұлғалар елдің басындағы, халқының тағдырындағы әр алуан ахуал – күйлерді, ауыртпалықты көрмеуі, түсінбеуі, оған көніл аудармауы, күйзелмеуі әсте мүмкін емес. Осындай сезім – күйлердің ізімен Ыбырай да бірқатар шығармалар жазған. ХХ ғасырдың басындағы қазақ топырағындағы тарихи – экономикалық және әлеуметтік – рухани өзгерістер, патша тарапынан жүргізіліп келген отаршылдық саясат ақынның көңіл күйі мен өмірлік көзқарасына әсер етпей қоймады. Бұл кезеңде Ыбырайдың арманы мен тілегі, қайғысы мен қасіреті қалыңдап, табиғатынан асау әрі нәзік өнерпаздың жанына ауыр салмақ салады. Көргені мен түйгені оны терең ойға қалдырады. Жасы ұлғайып, қартайған шағына дейін ол өлен айтып, ән шығаруын тоқтатпаған. Сегіз қырлы өнерпаз 1932 жылы 76 жасында қайтыс болды.

Шығармалары: «Жиырма бес», «Мақпал», «Қарақат көз», «Гәкку», «Қалдырған», «Арарай», «Маңмаңгер», «Шалқыма», «Алай көк», «Қаралдым», «Қаракөз», «Қалқа бала», т.б.)